تعزیه یکی از شیوه های مناسب برای اشاعه فرهنگ کربلاست، با توجه به اینکه در سال های گذشته مردم کمتر از نعمت سواد خواندن و نوشتن برخوردار بودند، دسترسی به مجالس وعظ و سخنرانی علما و به دلیل عطش مردم برای شنیدن و دیدن وقایع عاشورا یکی از شیوه های مناسب برای رفع این عطش، برپائی آئین شبیه خوانی و تعزیه است که گامی مؤثر در جهت اشاعه فرهنگ کربلا و شهادت است در همین راستا گفتگوئی با تعزیه خوان قدیمی شهرستان کازرون روستای دریس انجام دادیم، کسی که سالهاست در روستای دریس در ایام محرّم به تعزیه خوانی و برپایی مراسم تعزیه مشغول است.
این هنرمند (علیرضا نظری) در آغاز گفت در سال ۱۳۳۸ با طفل خوانی وارد تعزیه شدم و بعنوان نقش یکی از طفلان حضرت مسلم (ع) شروع به تعزیه خوانی کردم و علاقه شدیدی به تعزیه داشتم تا اینکه در سال ۱۳۴۵ عملاً تعزیه گردانی روستا را بدست گرفتم، با مطالعۀ کتابهای مربوط به تاریخ کربلا و ایرادات علما به تعزیه به لحاظ تحریف متون تعزیه با واقعیت متوجه شدم مجالش تعزیه ای که اجرا می شود مطابقت با واقعه کربلا ندارد.
« شهید مطهری (ره) در کتاب حماسه حسینی فرموده اند ما با نمایش مخالف نیستیم ما با دروغ مخالفیم»
بنابراین برآن شدم که مجالسی بدست آورم که خالی از تحریف واقعه و اشعار سُست باشد، با مسافرت به اصفهان و روستاهای اطراف آن و خورو بیا بانک یزد و طالقان تهران و جاهای دیگر نسخه هایی بدست آوردم که اندک فرقی با نسخه های خودمان داشت ولی خالی از تحریف و دروغ و اشعار سُست نبود که چنگی به دل نمی زند، با تحقیقات بیشتر متوجه شدم مجموعه ای با ۳۳ مجلس تحزیه در زمان محمدشاه قاجار توسط سفیر روس بنام خودجکو با خودسکو لهستانی الاصل تهیه و در کتابخانه پاریس بنام خود ثبت می نماید که با پیگیری بعمل آمده میکرو فیلم مجموعه ۳۳ مجلسی بوسیله دوستان در پاریس بدست آوردم و با ظاهر کردن میکروفیلم معلوم شد که این مجالس هم ارزش چندانی ندارد.
مرحله بعد متوجه شدم مجموعه ای با ۱۰۵۵ مجلس تعزیه توسط فردی بنام اِنریکوچرولی در کتابخانه و اتیکان شهر رُم که بنام او ثبت شده موجود می باشد. با مرحوم برادرم که بعنوان دبیر و ریاضی در ایتالیا بود صحبت کردم که نسخه ای از این مجموعه تعزیه را برایم تهیه نماید ایشان پس از مراجعه به کتاخانه و اتیکان اظهار داشتند ۲۰۰۰دلار هزینه تهیه میکروفیلم می باشد این مبلغ را با دلار ۶۰۰ تومان برایش فرستادم بعد از مدتی نوشت که مدیرکتابخانه می گوید مبلغ ۱۰۰۰۰ دلار هزینه تهیه میکروفیلم از مجموعه می باشد چون توان پرداخت آن مبلغ را نداشتم این موضوع معطّل ماند.
اصلاح مجالس تعزیه توسط اینجانب در ۲ مرحله بشرح ذیل صورت پذیرفته.
۱- تهیه و جمع آوری نسخه های تعزیه و اصلاح آن نسخه ها که مرا قانع نمی کرد.
۲- اقدام به تدوین واقعه عاشورا بصورت مجالس تعزیه بصورت سریال و مطابق با تاریخ و عاری از دروغ و خرافات با سرودن اشعار توسط خودم با استعانت از خداوند متعال و توسّل به اهلبیت علیهم السّلام تدوین گردیده که نسخه منحصر بفرد و کاری بدیع است که مورد استقبال اهالی این هنر قرار گرفته بعنوان نمونه هنگامی که آیت ا…. اختری مدیر عامل بنیاد بین المللی عاشورا با هماهنگی و دعوت ایشان توسط انجمن تعزیه شهرستان کازرون از موضوع مطلع می شوند و در تابستان سال ۱۴۰۲ با هیئتی مرکب از تعزیه خوانان و کارشناسان به کازرون تشریف فرما شدند و از مجموعه مجالس در سال مروانی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی کازرون رونمائی فرمودند.
این هنرمند با بیان اینکه تعزیه در بردارنده انواع هنرهاست که شامل موسیقی، نمایش، ادبیات و سوارکاری و… می باشد اقدامی در اصلاح آن صورت نگرفته و نسخه ها همان نسخه های زمان قاجار می باشد فقط می توان گفت تعزیه از حالت سنتی خود دور شده و بیشتر دچار زرق و برق شده است و از طرف مقامات حکومتی از تعزیه حمایت نمی شود و الان آن را به سختی نگه داشته ایم.
نظری در ادامه با تشریح تجربیات شخصی خودش در زمینه تأثیرگذاری تعزیه مردم افزود: کارهای زیادی از جمله سینه زنی و زنجیرزنی برای زنده نگه داشتن حماسه حسینی انجام می شود اما برگزاری آئین تعزیه جاذبه خاصی دارد و به ترویج فرهنگ عاشورائی کمک بسیاری می کند، دیگر اینکه سایر مراسم در بدو امر با مشاهده بیگانگان ایراداتی گرفته شود از جمله لطمه به خود زدن و غیره، ولی مجلس تعزیه اگر با امکانات برگزار شود هیچ ایرادی ندارد و این آئین روز بروز در سراسر جهان (یعنی نمایش) مورد توجه است چون جریان فیلم سازی و نمایش در دنیا پسندیده شده و هنر نمایش روز به روز نوتر می شود، لذا این آئین بیشتر مورد استقبال مردم بخصوص جوانان در ایران و حتی سایر کشورها قرار گرفته است.
این تعزیه خوان درباره بیشترین تفاوت مجالس تدوین شده با سروده اشعار خودش با دیگر مجالس متداول از قدیم تاکنون گفت: مجالس متداول سراسر تحریف و دروغ است بطور مثال سلطان قیس هندی، نصرانی روز عاشورا، درویش کابلی، عروسی قاسم که از اساس دروغ است و تحریفات گسترده دیگر که در این گفتگو نمی گنجد. ولی مجالس اینجانب با عنایت خداوند متعال همه متون و اشعار دارای اسناد تاریخ است و از تحریف قطعاً می گویم بدور است. و حتی از کلمات منفی نسبت به ذوات مقدسه بدور است، مانند بیکس، خوار، زار، محزون، نالان غم پرور، غمگین، پریشان استفاده نکرده ام و جایگاه ائمه حفظ و تناقضات حذف شده.
نظری درباره رونق تعزیه اظهار داشت: اهالی هر محله که در آن تعزیه برگزار می شود خود محوری را کنار گذاشته و با اخلاص وارد میدان شوند و به تشویق جوانان بپردازند و با کمک های مادی و معنوی به یاری کسانیکه در این حوزه سررشته دارند بشتابند و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم وظیفه دارند مجموعه از تعزیه را با کمک شاعران مدون و در اختیار تعزیه خوانان قرار دهد و اجراء تعزیه از روی نسخه های قدیمی را ممنوع نماید.